Door Lejo Siepe
“ Alle journalistiek is onderzoeksjournalistiek. Dat zou het credo van iedere journalist moeten zijn. Niets zomaar voor waar aannemen, alles controleren, ook je collega’s. Zo weinig mogelijk fouten maken, en als je ze maakt ruiterlijk toegeven en door het stof gaan. Het is toch van de zotte als journalisten verzonnen nep berichten binnenkrijgen, niets checken maar wel plaatsen, achteraf gaan jeremieren dat het gemeen is zulke berichten rond te sturen. Journalisten zijn verdomd gauw op hun tenen getrapt. Och, jee, kritiek op de koningin der aarde!”. Dat schreef journalist Ton van Dijk in zijn boek Sterke verhalen; over de kneepjes van het vak. Ik kreeg nog les van het hem in de jaren tachtig aan de School voor de Journalistiek in Utrecht.
Er is veel aandacht voor onderzoeksjournalistiek. Terecht. Ook de overheid erkent het belang van goede onderzoeksjournalistiek. En heeft er geld voor over. Nu schrapt de NPO wederom een onderzoeksprogramma, namelijk Andere Tijden. De NPO kiest voor verjonging. Alsof jongeren niet geinteresseerd zijn in journalistiek en reconstructies. Op social media spreekt een minderheid over ‘ de verdere debilisering van publieke rtv- programma’s”. Liever amusement dan onderzoeksjournalistiek. We hebben Zembla, er is Argos, Reporter Radio en Radar. Daar houdt het wel mee op.
De locale en regionale journalistiek kent nauwelijks een traditie van onderzoeksjournalistiek. Bij het toenmalige Nieuwsblad van het Noorden werden in de jaren negentig twee verslaggevers vrijgesteld van de dagelijkse beslommeringen en deden onderzoek naar belangwekkende onderwerpen. Na een jaar keerden de twee terug in de verslaggeving. Onderzoeksjournalistiek was te duur en bracht te weinig rendement. Bij de regionale omroepen is het tot op de dag van vandaag treurig gesteld met onderzoeksjournalistiek, een enkele uitzondering daargelaten. Bij de regionale omroepen kiest de hoofdredactie vaak voor de veilige journalistieke weg, gelardeerd met veel amusement en nietszeggende ( nieuws) reportages.
Weken, maanden en soms jaren gaan vooraf aan onthullingen die vaak vragen oproepen in de Tweede Kamer, gerechtelijke vooronderzoeken en veel opwaaiend stof: door research journalistiek of ‘ investigative journalism’ dan wel muckraking genoemd. Journalisten moeten geen genoegen nemen met de gepresenteerde feiten, maar deze nog controleren ook. Binnenkort geef ik namens het Media Trainings Centrum Noord- Nederland een cursus onderzoeksjournalistiek voor enkele collega’s van Radio 1. En zal het belang van goede onderzoeksjournalistiek nog eens stevig benadrukken.
Geef een reactie